Dość często zdarza się, że jeden z małżonków nie zgadza się na rozwód, pomimo że istnieją do tego przesłanki, i próbuje utrudnić procedurę, na przykład nie przychodząc na rozprawy lub nie odbierając listów poleconych z sądu. Zdarza się też, że nieznane jest miejsce pobytu jednego z małżonków i nie można się z nim skontaktować. Rodzi się zatem pytanie, czy możliwe jest wtedy przeprowadzenie rozwodu?
Jeżeli pozwany nie stawił się na rozprawę lub stawił się, lecz odmawia aktywnego udziału w niej, sąd może wydać zaoczny wyrok w sprawie o rozwód na podstawie art. 339 § 1 KPC. Warunkiem do tego jest doręczenie na adres zamieszkania odpisu pozwu i zawiadomienia o terminie rozprawy (nawet jeżeli strona pozwana nie odbierze listu ani awizo). Przepis ten ma podstawę w uchwale z dnia 2 maja 1952 r. sygn. akt C 1572/51. Pozwany, nie odbierając listów z sądu, nie wstrzyma procedury rozwodowej, a jedynie pozbawi się w ten sposób możliwości obrony.
Sprawa jest trudniejsza, kiedy nie wiadomo, gdzie przebywa strona pozwana, czyli dojdzie do sytuacji, że sąd otrzyma zwrot przesyłki z adnotacją „adresat nieznany” lub „adresat wyprowadził się” – zauważa prawnik z Kancelarii Prawnej DEIURE, dodając: Konieczne jest wtedy uprawdopodobnienie, że miejsce pobytu strony jest nieznane i na tej podstawie zwrócenie się do sądu o wyznaczenie kuratora.
W jakich sytuacjach sąd wyda wyrok zaoczny?
W trakcie sprawy rozwodowej sąd dokładnie bada sytuację opisaną w pozwie rozwodowym. Nie może przyjąć od razu na prawdziwe twierdzeń powoda zawartych w pozwie o rozwód, ale musi przeprowadzić postępowanie dowodowe, zgodnie z art. 431 KPC. Ma to na celu ustalenie okoliczności dotyczących rozkładu pożycia małżeńskiego oraz zbadanie sytuacji dzieci stron, a w wypadku uznania powództwa – przyczyn, które skłoniły do tego stronę pozwaną. Mówi o tym art. 441 KPC. Wyrokowi zaocznemu nie nadaje się rygoru natychmiastowej wykonalności.
Czy sąd może wydać zaoczny wyrok bez orzekania o winie?
Wyrok rozwodowy bez orzekania o winie nie może być wydany w trybie zaocznym. Zgodnie z art. 57 KRiO sąd może zaniechać orzekania o winie tylko na wniosek obu stron, czyli za porozumieniem stron. Jeśli jeden z małżonków nie bierze udziału w sprawie, nie można domniemywać jego zgody na takie postępowanie.
